Uniper, uzun süredir tedarikçisi olan Gazprom‘a karşı açtığı milyar euroluk tahkim davasını kazanarak, uyuyan doğalgaz tedarik sözleşmelerini iptal etme hakkı elde etti. Bu zafer, benzer davalar için emsal teşkil edebilir.
Alman enerji devi Uniper, Gazprom‘un ilk olarak kesip daha sonra askıya aldığı doğalgaz tedariki nedeniyle 2022 yılında Alman hükümeti tarafından kurtarılmak zorunda kalmıştı. Şirket, yerine ikame gaz tedarikini spot piyasadan yüksek fiyatlarla temin etmek zorunda kalmıştı. Bu durum, Berlin ile Moskova arasındaki on yıllık enerji ortaklığının son bağlarını kopardı; bu ortaklık, Rusya‘nın 2022’de Ukrayna‘ya saldırısının ardından ani bir şekilde sona ermişti.
Uniper, 7 Haziran’da Stockholm‘deki tahkim mahkemesi tarafından verilen kararın, hukuki olarak var olan ancak fiili olarak gaz akışı olmayan mevcut doğalgaz tedarik sözleşmelerini iptal etmesine olanak tanıdığını belirtti. Mahkeme ayrıca, Rus devletine ait grup tarafından 2022 ortalarından itibaren sözleşme gereği teslim edilmeyen gaz hacimleri için şirkete 13 milyar eurodan fazla (14 milyar dolar) tazminat ödenmesine hükmetti.
Geçen ay Reuters‘a konuşan kaynaklar, tahkim mahkemesinin Uniper‘in 250 terawatt saatlik uyuyan Rus gaz sözleşmelerini iptal etmesine izin verebileceğini belirtmişti; bazı sözleşmeler önümüzdeki on yılın ortasına kadar devam ediyordu. Bu sözleşmelerin iptal edilmesi, Uniper‘in gelecek yıl planladığı halka arz öncesi büyük bir riski ortadan kaldıracak.
Uniper CEO’su Michael Lewis yaptığı açıklamada, “Bu karar, Uniper için hukuki netlik sağlıyor. Tahkim kararında aldığımız fesih hakkı ile Gazprom Export ile olan sözleşmeleri sonlandırıyoruz,” dedi.
Tahkim mahkemesinin verdiği tazminat kararı, esasen Almanya için sembolik bir zafer anlamına geliyor; çünkü büyük miktarların akışı muhtemel görünmüyor, hukuk kaynakları geçen ay Reuters‘a bildirdi. Uniper‘in Lewis de bu durumu doğruladı.
Eğer herhangi bir ödeme yapılacak olursa, bu para Alman hükümetine gidecek; çünkü hükümet Uniper‘in %99’dan fazlasına sahip. Almanya‘nın Finans Bakanlığı, Federal Hükümet’in tahkim davalarına taraf olmadığını ve sürece müdahil olmadığını belirterek, Berlin‘in şirketin operasyonel yönetimine etki etmediğini vurguladı.
Sözleşmelerin iptal edilmesi, Uniper‘in Rus pazarına olan maruziyetiyle ilgili son riski ortadan kaldırıyor; şirket Nord Stream 2 boru hattındaki finansmanını ve Rus yan kuruluşu Unipro‘daki hissesini de yazmıştı. Uniper ayrıca, Ukrayna‘nın Rusya‘nın Gazprom ile olan transit anlaşmasını yıl sonundan sonra uzatmayacağını açıklamasının ardından, Ukrayna üzerinden Güneydoğu Avrupa‘ya gaz tedarikini sürdürecek bir çözüm bulma görüşmelerine de katıldı.
Alman hükümeti de Avrupa Komisyonu ile hala Rus gazına bağımlı olan ülkeler arasındaki müzakerelere katılıyor. Ekonomi Bakanı Robert Habeck Salı günü yaptığı açıklamada, “Kişisel olarak bu görüşmelere çok dahil oldum,” dedi ve görüşmelerin Güneydoğu Avrupa‘nın güvenli gaz tedarikini sağlarken Rusya‘nın kasasını doldurmadan gerçekleşmesini amaçladığını ekledi.
