ABD Yüksek Mahkemesi, Çin merkezli sosyal medya platformu TikTok‘un ABD’deki faaliyetlerini etkileyebilecek önemli bir yasayı onayladı. Federal hükümetin ulusal güvenlik endişelerini öne sürerek çıkardığı ve geniş bir iki partili destekle kabul edilen yasa, TikTok’un ABD’deki operasyonlarını şekillendirecek zorlayıcı bir süreç başlatıyor. Karar, yasaya karşı TikTok ve bağlı kuruluşlarının yaptığı başvurunun reddedilmesinin ardından geldi.
Yüksek Mahkeme’nin Gerekçeli Kararı
Mahkeme, gerekçeli kararında şu ifadelere yer verdi: “Kuşku yok ki TikTok, 170 milyondan fazla Amerikalı için geniş kapsamlı bir ifade, etkileşim ve topluluk oluşturma alanı sunmaktadır. Ancak Kongre, TikTok’un veri toplama uygulamaları ve yabancı bir düşmanla bağlantısı nedeniyle ulusal güvenlik endişelerinin giderilmesi adına mülkiyetin devredilmesini gerekli görmüştür.”
Yasa kapsamında TikTok’a, Çin merkezli ana şirketi ByteDance ile bağlarını koparması için dokuz aylık bir süre verilmişti. Bu süre zarfında ByteDance’in, TikTok’un ABD operasyonlarını devretmesi gerekiyor. Aksi takdirde uygulama, ABD merkezli uygulama mağazalarından ve barındırma hizmetlerinden kaldırılacak.
TikTok’un İtirazları ve Anayasa Savunması
TikTok ve ByteDance, yasanın ifade özgürlüğünü ihlal ettiği gerekçesiyle Mayıs ayında dava açmıştı. Şirketin avukatları, platformun ABD’deki kullanıcılarının ifade özgürlüğü haklarını savunarak, yasanın bu hakları ihlal ettiğini savundu. Ancak bu argümanlar, hem alt mahkeme hem de Yüksek Mahkeme tarafından reddedildi.
TikTok’un avukatı Noel Francisco, davada şu ifadeleri kullandı: “ABD hükümetinin yabancı propagandayı önlemek adına geçerli bir çıkarı bulunmamaktadır.” Francisco ayrıca, TikTok’un Çin merkezli kaynak kodları ve fikri mülkiyet hakları nedeniyle ByteDance’ten tamamen ayrılmasının mümkün olmadığını belirtti.
Mahkeme ise kararında, yasanın ifade özgürlüğü üzerinde doğrudan bir kısıtlamaya neden olmadığını ve ulusal güvenlik kaygılarının öncelikli olduğunu vurguladı. Yüksek Mahkeme, bu kararıyla Kongre’nin ulusal güvenlik alanındaki düzenlemelerine karşı genelde sergilediği temkinli yaklaşımını sürdürdü.
Biden Yönetiminin Görüşü
Biden yönetimi, mahkemeye sunduğu argümanlarda TikTok’un Çin merkezli sahiplik yapısının “ciddi” ulusal güvenlik riskleri taşıdığını ifade etti. ABD Başsavcısı Elizabeth Prelogar, Çin hükümetinin TikTok’un algoritmalarını manipüle ederek içerik akışını etkileyebileceği ve ABD kullanıcılarına ait geniş veri havuzunu talep edebileceği riskine dikkat çekti.
TikTok’un Geleceği ve Trump Yönetimi
Karar, Donald Trump’ın başkanlık görevini devralmasından sadece birkaç gün önce açıklandı. Trump, konuya ilişkin doğrudan bir açıklama yapmazken, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile yaptığı telefon görüşmesinde TikTok konusunu da ele aldıklarını belirtti. Trump, görüşmeyi “her iki ülke için de olumlu bir adım” olarak nitelendirdi.
Trump’ın, başkanlık görevi sırasında yasanın uygulanmasını yavaşlatma veya TikTok’a ek süre tanıma gibi seçeneklere başvurup vurmayacağı belirsizliğini koruyor. Trump, TikTok CEO’su Shou Zi Chew’u da yemin törenine davet ettiğini ve Chew’in bu daveti kabul ettiğini açıkladı.
Kongre’nin Yasanın Arkasındaki Gerekçesi
Yasa, Kongre tarafından geçtiğimiz Nisan ayında kabul edilmiş ve ulusal güvenlik kaygıları çerçevesinde Çin’e bağlı uygulamaların kontrol altına alınmasını hedeflemişti. Özellikle TikTok’un, kullanıcılarından topladığı geniş çaplı veriler nedeniyle potansiyel bir tehdit olarak görüldüğü vurgulandı. Kongre üyeleri, Çin hükümetinin bu verileri siyasi veya ekonomik hedeflerle kullanabileceği ihtimali üzerinde durdu.
Adalet Bakanlığı yetkilileri, yasanın hukuki zeminini sağlamlaştırmak amacıyla Kongre ile yakın bir iş birliği içinde çalıştı. Yasa, ulusal güvenlik gibi hassas bir konuda ABD hükümetinin çıkarlarını savunacak şekilde titizlikle hazırlandı.
Dava Sürecinde Mahkeme ve Kamuoyu Tepkileri
TikTok’un ifade özgürlüğü argümanları, özellikle muhafazakar çoğunluğa sahip Yüksek Mahkeme yargıçları arasında sorgulandı. Mahkeme sırasında, Yargıç Clarence Thomas, TikTok’un ifade özgürlüğüne dayalı savunmasına yönelik şüphelerini açıkça dile getirdi. Thomas, “Tam olarak TikTok’un ifadesi nedir?” diyerek şirketin temel iddiasını sorguladı.
Yasa, ulusal güvenlik kaygılarını ön planda tutarak hazırlanmış olsa da, TikTok’un ABD kullanıcıları için sunduğu benzersiz platform özellikleri nedeniyle kamuoyunda farklı tepkiler aldı.
ABD Teknoloji Dünyası İçin Önemli Bir Dönüm Noktası
Bu karar, yalnızca TikTok’u değil, aynı zamanda ABD ile Çin arasındaki ekonomik ve siyasi ilişkileri de etkileme potansiyeline sahip. Teknoloji dünyasında Çin bağlantılı uygulamalara yönelik incelemelerin artması beklenirken, TikTok’un ABD operasyonlarının geleceği belirsizliğini koruyor. Şirketin, ABD hükümetiyle olan bu hukuki mücadelesi, ulusal güvenlik ve ifade özgürlüğü gibi iki kritik ilkenin kesişim noktasında yer alıyor.
