Son yıllarda yaşanan deprem ve ekonomik krizler, Türkiye’nin ticari yaşamını derinden etkiledi. Ancak, 2023 yılı ikinci yarısında ofis ve perakende sektöründe gözlenen hareketlenme, sektöre umut ışığı tuttu. Finansman maliyetlerindeki artış, kurdaki dalgalanmalar ve yüksek enflasyon, sektördeki yatırımları sekteye uğratırken, ofis doluluk oranlarında ve mağaza kiralarında rekor artışlar yaşandı.
Ofis Pazarında Zirve: Doluluk Oranları Rekor Seviyeye Ulaştı
Pandemi sonrası ofislere dönüşlerde hızlanmanın gözlendiği 2023 yılı, ofis doluluk oranlarında son 9 yılın zirvesine işaret etti. Boşluk oranları, yüzde 12.14’e gerileyerek 2013 yılından bu yana en düşük seviyeye yaklaştı. İstanbul‘un finans merkezi olan Levent bölgesindeki birincil ofis kiraları, dolar bazında bir önceki yıla göre yüzde 8.6 artarak metrekare başına 38 dolara ulaştı. Esentepe-Gayrettepe-Zincirlikuyu hattında ise yüzde 12 artışla metrekare başına kira 28 dolara çıktı. Maslak bölgesinde ise kira oranları yüzde 20 artarak 24 dolara yükseldi.
İstanbul’un Ana Caddelerinde Perakende Kiralarında Büyük Artış
Perakende sektöründe de benzer bir tablo gözlemlendi. İstanbul‘un ana caddelerinde mağaza kiraları dolar bazında bir yılda yüzde 66.67 artarak rekor seviyeye çıktı. Ancak, sadece İstanbul değil, İzmir ve Ankara gibi büyük şehirlerde de mağaza kiralarında ciddi artışlar yaşandı. İzmir’de kira oranları yüzde 28.57, Ankara’da ise yüzde 26.67 oranında yükseldi. Aylık metrekare kiraları ise İstanbul’da 250 dolar, İzmir’de 90 dolar ve Ankara’da ise 95 dolar olarak belirlendi.
İstanbul Finans Merkezi’nin Arz Artışına Etkisi
Özellikle sınırlı arz nedeniyle kiralama işlemlerinde azalma gözlemlenirken, önemli bir gelişme olarak İstanbul Finans Merkezi (İFM) göze çarpıyor. İFM’nin tam kapasiteye ulaştığında 1.5 milyon metrekare kiralanabilir alan sunması bekleniyor. Bu durumun, ofis pazarında arz artışına önemli bir destek sağlayacağı öngörülüyor.
Perakende Sektöründe Büyüme ve Öğrenci Yurtları
Son dönemde turistlere yapılan satışlarla büyüyen perakende sektörü, mağaza kiralarındaki artışa rağmen büyümeye devam ediyor. Ancak, öğrenci yurtları alanında bir azalma gözlemleniyor. Bir önceki seneye göre yüzde 1.8 azalarak 5.373’e düşen yurt sayısı, toplam öğrenci sayısının ise 6.9 milyona ulaştığı belirlendi.
Artışlar Sektörün Önünde Ciddi Bir Engel
Tüm bu veriler, Türkiye’nin ticari hayatının önemli bir ivme kazandığını gösteriyor. Ofis ve perakende sektörlerinde yaşanan bu hareketlenme, ekonominin toparlanma sürecine önemli bir katkı sağlayabilir. Ancak, yüksek kira artışları ve finansman maliyetlerindeki artışlar sektörün önünde ciddi birer engel olarak duruyor.
