Fortune Türkiye ve CRIF Türkiye tarafından 17. kez gerçekleştirilen ve Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin listelendiği Fortune 500 Türkiye 2023 araştırmasının sonuçlarına göre, Fortune 500 Türkiye 2023 şirketlerinin toplam net karı 965.8 milyar liraya ulaşarak 1 trilyon sınırına yaklaştı. Araştırma, birçok başlıkta gerçekleşen ihracat ve istihdam oranlarını da ortaya koyuyor.
Fortune 500 Türkiye 2023 şirketlerinin net karı, bir önceki yıla göre yüzde 77.2 artarak 965 milyar 800 milyon liraya çıktı. Listede yer alan şirketlerin toplam net satışları ise Fortune 500 Türkiye 2022 Listesi’ne kıyasla yüzde 60.6 artarak 12 trilyon 828 milyar liraya yükseldi. Araştırma sonuçları, 2023 yılında Fortune 500 şirketlerinin esas faaliyet kar marjının bir önceki yıla göre 1.71 puan azaldığını, diğer gelir gider dengesinin 3.11 puan, finansman giderlerinin ise 1.67 puan arttığını ortaya koyuyor.
Şirketlerin vergi öncesi kar marjı, bir önceki yıla göre 0.27 puan azalırken, vergi marjında oluşan 0.97 puanlık azalışın da etkisiyle bir önceki yıl yüzde 6.83 olan şirketlerin net kar marjı yüzde 7.53’e yükseldi. Fortune 500 Türkiye 2023 araştırması, son beş yılın en düşük esas faaliyet kar marjı gerçekleşirken, buna karşın en yüksek net kar marjının sağlandığını gösteriyor.
Araştırma, Türkiye’nin en büyük 500 şirketini net satışlarına göre sıralıyor. Sıralamada Enerji Piyasaları İşletme, 839 milyar lira net satış geliriyle bu yıl da ilk sıraya yerleşti. Tüpraş (Türkiye Petrol Rafineleri), 686 milyar lira satış geliriyle listeye 2’nci sıradan girdi. 504 milyar lira net satış geliriyle THY (Türk Hava Yolları) 3’üncü sırada yer aldı. Listenin diğer ilk 10’unda ise Ahlatcı Kuyumculuk Sanayi ve Ticaret, Ford Otomotiv Sanayi, Petrol Ofisi, BİM Birleşik Mağazalar, Opet, Arçelik ve Shell&Turcas Petrol A.Ş. bulunuyor.
Araştırma, enflasyon muhasebesinin uygulamaya girmesiyle farklılaşan bir bilanço yapısının ortaya çıktığını gösteriyor. Fortune 500 Türkiye 2023 Listesi’nde yer alan şirketlerin toplam net satışları, Fortune 500 Türkiye 2022 Listesi’ne kıyasla yüzde 60.6 artarak 12 trilyon 828 milyar liraya yükseldi. Ancak enflasyon muhasebesi uygulamasının farklılaşması şirketlerin net satışlarının da farklılaşmasını beraberinde getirdi. Finansal tablolarını UFRS uyarınca hazırlayan şirketlerin toplam net satışları, reel olarak yüzde 3.61 artarken, bu uygulamayı yapmayan şirketlerin toplam net satışları ise nominal olarak yüzde 33.53 arttı. ÜFE dikkate alındığında ise reel olarak yüzde 7.41 daraldı.
Araştırma ayrıca, Fortune 500 Türkiye 2023 Listesi’nde yer alan ve net satış gelirleri 10 milyar liranın üzerinde olan şirket sayısının 218’e çıktığını, geçen yıl ise bu sayının 138 olduğunu ortaya koyuyor. Net satışları 25 milyar liranın üzerinde olan şirket sayısı, 85’e çıkarken, 50 milyar liranın üzerinde net satış gelirine sahip olan şirket sayısı 43’e, 100 milyar liranın üzerinde net satış gelirine sahip olan şirket sayısı ise 24’e ulaştı.
Fortune 500 Türkiye 2023 araştırması, şirketlerin önemli büyüklüklere ulaştıklarını ve küresel rekabet sisteminde bu ölçekleriyle etkilerini artırabileceklerini gösteriyor. Araştırmaya göre, Fortune 500 Türkiye şirketlerinin toplam ihracatı 2022 yılına göre TL bazında yüzde 46.4 artarak 3 trilyon 118 milyar liraya ulaştı. Ancak dolar bazında bakıldığında, 2023 yılında Fortune 500 şirketlerinin toplam ihracatının yüzde 2.1 oranında düşük bir performans sergiledikleri görülüyor.
Artan yerli yatırımcı sayısının yanı sıra sermaye piyasalarının sunduğu finansman olanakları, şirketlerin sermaye piyasalarına olan ilgisinin artmasına neden oldu. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği verilerine göre, 2021 yılında 52, 2022 yılında 40, 2023 yılında 54, 2024 yılının ilk yarısında ise 22 şirket halka arz edildi. Bu halka arzların etkisiyle Fortune 500 Türkiye şirket sıralamasında yer alan Borsa İstanbul’da işlem gören şirket sayısı 138’e çıktı. Böylece araştırmanın gerçekleştirildiği ilk yıl olan Fortune 500 Türkiye 2007 listesinden bugüne geçen 17 yıllık dönemde en yüksek BİST şirketi sayısına ulaşıldı.
Kârlılıkta sağlanan önemli iyileşmelere rağmen, Fortune 500 Türkiye şirketlerinin istihdamında sınırlı bir artış yaşandı. Listede yer alan şirketlerin 2022 yılında 1 milyon 376 bin olan istihdamı, 15.2 bin kişi artarak 2023 yılında 1 milyon 391 bine çıktı.
