Çin, özel sektör üzerindeki baskıların ardından dikkat çeken bir adımla, aralarında Alibaba Group Holding Ltd. kurucu ortağı Jack Ma ve DeepSeek kurucusu Liang Wenfeng’in de bulunduğu önde gelen girişimcileri, ülkenin üst düzey liderleriyle bir araya gelmeleri için davet etti. Konuya yakın kaynaklara göre, bu önemli buluşmanın önümüzdeki hafta gerçekleşmesi beklenirken, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in de toplantıya katılacağı belirtiliyor. Bu gelişme, Çin’in ekonomik büyümesinde kilit rol oynayan özel sektöre yönelik daha destekleyici bir tutumun sinyali olarak değerlendiriliyor.
Özellikle 2020 yılında, Ant Group Co.’nun halka arzının iptaliyle başlayan ve başta Jack Ma olmak üzere birçok özel sektör temsilcisini zor durumda bırakan sürecin ardından böyle bir buluşmanın planlanması, piyasalarda önemli yankı uyandırdı. Hong Kong’da işlem gören Alibaba hisseleri, bu haberlerin ardından %5,7’ye varan artış gösterdi. Xi’nin programının genellikle son dakikaya kadar gizli tutulduğu bilinse de, Ma ve Xi’yi aynı masada buluşturacak bir toplantının, Çin Komünist Partisi’nin özel sektöre bakışında bir değişim sinyali olabileceği düşünülüyor.
Çin’in ekonomik büyümesinin itici gücü olan özel sektör, son yıllarda artan devlet müdahaleleri ve sıkı düzenlemelerle karşı karşıya kalmıştı. 2020’de, o dönem oldukça ses getiren bir konuşmasında devlet finansal sistemini eleştiren Ma, bu çıkışının hemen ardından Ant Group’un halka arzının iptaliyle birlikte uzun bir süre kamuoyunun gözünden uzak kalmıştı. O tarihten bu yana, Çin’in ekonomik kontrolü artırma politikaları ve milli güvenlik ile teknolojik bağımsızlık öncelikleri doğrultusunda özel sektör üzerindeki baskılar artmıştı. Ancak, son dönemde ekonomideki yavaşlama ve şirketlerin yapay zeka gibi stratejik alanlarda liderlik çabaları, yetkililerin daha ılımlı bir yaklaşım sergilemesine yol açtı.
DeepSeek’in kurucusu Liang Wenfeng, geçtiğimiz ay Çin Başbakanı Li Qiang tarafından düzenlenen kapalı bir iş dünyası sempozyumuna katılarak dikkat çekmişti. Düşük maliyetli yapay zeka sohbet robotuyla uluslararası arenada adından söz ettiren Liang, Çin’in bu alanda zirveye ulaşma hedeflerine önemli katkılarda bulunuyor. Jack Ma ise son yıllarda daha görünür hale gelerek, Aralık ayında Ant Group çalışanlarına yapay zeka başta olmak üzere çeşitli konularda bir konuşma yapmış ve bu hafta içinde Alibaba kampüsüne ziyaret gerçekleştirmişti.
Hang Seng China Enterprises Index, yapay zekanın sunduğu fırsatlara yönelik artan iyimserlikle son bir ayda dünyanın en iyi performans gösteren borsalarından biri haline gelirken, Alibaba gibi teknoloji devleriyle Çinli yetkililer arasında olası bir toplantıya dair sosyal medyada yapılan spekülasyonlar, bu olumlu havayı daha da güçlendirdi. Ancak, bu toplantının ardından özel sektöre yönelik politikaların nasıl şekilleneceği belirsizliğini koruyor. Xi’nin desteği, borsalardaki ralliyi daha da alevlendirebilir ve girişimciler arasında pozitif bir hava yaratabilir, fakat somut politika adımları atılmadıkça bu desteğin ne kadar kalıcı olacağı soru işareti olarak kalmaya devam ediyor.
Jack Ma’nın kariyeri, Çin’in özel sektöründeki yükseliş ve zorlukların bir yansıması olarak görülüyor. 1999 yılında Hangzhou’daki mütevazı göl kenarındaki apartman dairesinde kurduğu Alibaba, kısa sürede eBay Inc. gibi yabancı rakipleri geride bırakarak Çin’in en büyük şirketlerinden biri haline geldi. Ancak, 2020’deki ünlü konuşmasıyla yetkilileri kızdıran Ma, Ant Group’un halka arzının iptali ve şirketine yönelik baskılar nedeniyle büyük bir dönüşüm yaşadı. Son dönemde şirketine daha fazla dahil olmaya başlayan Ma, 2024’te yapay zekaya büyük bir yatırım yapma kararı alan Joe Tsai ve Eddie Wu’nun liderliğindeki Alibaba’nın yeniden değer kazanmasında kritik bir rol oynadı.
Yaklaşan bu zirve, Çin’in özel sektöre yönelik tutumunda yeni bir dönemin başlangıcı olmasa da, piyasalar ve girişimciler için önemli bir umut ışığı olabilir.
